Kompensatory są powszechnie stosowane w rurociągach oraz instalacjach rurowych i służą do absorbowania przemieszczeń. Dzięki temu, że przejmują przesunięcia, dają możliwość zmniejszenia naprężenia w rurociągu, co znacząco wpływa na usprawnienie montażu, ograniczenie drgań, a także hałasu. To właśnie dlatego są niezbędne w różnego rodzaju instalacjach i urządzeniach przemysłowych. Muszą być jednak odporne chemicznie na substancje, które znajdują się wewnątrz, a także na ciśnienie oraz temperaturę.
Od czego zależy wybór kompensatora?
Dobór kompensatora zależy od wielu czynników i zazwyczaj odbywa się to pod okiem eksperta. Każdy kompensator musi posiadać odpowiednie właściwości, w tym również sprężystość osiową, boczną, a także kątową.
Wśród popularnych rozwiązań znajdują się na przykład kompensatory ciśnienia — mające zastosowanie w każdej dziedzinie przemysłu w zakresie bezpieczeństwa instalacji i codziennej eksploatacji. Kompensatory dzieli się z uwagi na materiał, mający zastosowanie do nich — metalowe, gumowe itp. — jak również ze względu na rozwiązania konstrukcyjne — np. kompensatory drgań.
Podział kompensatorów metalowych w zależności od rodzaju przenoszonych przemieszczeń i rozwiązania konstrukcyjne
W zależności od rodzaju przenoszonych przemieszczeń kompensatory dzieli się na:
– Osiowe,
– Poprzeczne,
– Przegubowe,
– Kątowe w jednej płaszczyźnie,
– Kołnierzowe,
– Uniwersalne,
– Kompensatory do układów wydechowych.
Kompensator osiowy
Jest to rodzaj kompensatora uważanego za jeden z najprostszych jeśli chodzi o budowę. Bazuje ona na jednym mieszku, a całościowe działanie kompensatora ogranicza się wyłącznie do przejmowania przemieszczeń osiowych.
Kompensatory osiowe posiadają mieszki ze stali kwasoodpornej. W standardowej ofercie dostępne są w trzech wariantach, różniących się zakresem kompensacji: małą, umiarkowaną oraz dużą.
Istnieje również możliwość dostosowania wersji modeli standardowych do indywidualnych potrzeb.
Kompensator poprzeczny
Tego rodzaju kompensator pracuje w oparciu o absorpcję ruchów bocznych od osi rurociągu. Posiada cięgna lub przeguby, które pracują albo w jednej, albo w wielu płaszczyznach. Dodatkowe drgania osiowe mogą być ograniczane, co osłabia siły nacisku na podpory rurociągu. Mieszki w kompensatorze poprzecznym wykonuje się ze stali, a przyłącza mogą mieć dowolny rodzaj — np. gwintowane lub kołnierzowe.
Kompensator przegubowy
Kompensator z przegubami jest stosowany w celu absorbowania ruchu w jednym lub kilku kierunkach. Zdarza się wykorzystywać go pojedynczo i mocować np. pomiędzy pośrednimi punktami stałymi.
Kompensator kątowy w jednej płaszczyźnie
Jest to rodzaj kompensatora metalowego, przeznaczonego do przemieszczeń kątowych w jednej płaszczyźnie. Wyróżnia się kompensator przegubowy z jednym mieszkiem i końcówkami do wspawania, posiadający też system ograniczników przegubowych. Daje to możliwość ruchów kątowych na tej samej płaszczyźnie. Na rynku dostępne są także kompensatory przegubowe z jednym mieszkiem i przyłączami kołnierzowymi.
Kompensator kołnierzowy
Do jego produkcji używana jest stal kwasoodporna, a kompensator wyposażony jest w kołnierze.
Na rynku dostępne są również kompensatory kołnierzowe gumowe, przeznaczone do redukcji drgań i hałasu oraz małej kompensacji długości — maksymalnie do 3 mm. Mocuje się je na nie-osiowości instalacji w przyłączach rur pomp i innych urządzeń. Na ogół konieczne jest dodatkowe zabezpieczenie w postaci podpór przesuwnych, a także stałych.
Kompensator do układów wydechowych
Tego typu kompensator cechuje się wysoką elastycznością i kompensacją ruchów osiowych oraz poprzecznych. Ponadto tłumi też wibracje, a jego głównym zadaniem jest ochrona systemów oczyszczania spalin przed skutkami przemieszczeń oraz wibracji, jakie powstają w silnikach. Wpływa też na ograniczenie przemieszczeń, które tworzą się na skutek rozszerzalności cieplnej rur układów wydechowych.
